Cùng với bàn tay dẫn dắt của đội ngũ Nhà giáo dục tiên phong, các em học sinh có cơ hội khám phá bản thân qua những bài tập chiêm nghiệm vào mỗi cuối tiết học.
Đây chính là quá trình đào sâu tư duy sâu sắc của các em học sinh: được nhớ lại những điều mình đã làm; được nhận diện điểm mạnh, điểm cần phát huy của bản thân; được khơi gợi những ý tưởng để làm tốt hơn trong tương lai. Có thế, các em sẽ ngày một vun bồi nội lực của chính mình, phát triển năng lực tự lãnh đạo và đặc biệt là niềm tin vào một tương lai xán lạn do chính các em viết nên.
Nếu ví tương lai của các em học sinh là một chuyến đại hải trình, thì chính những bài tập chiêm nghiệm với sự đồng hành của Nhà giáo dục tiên phong chính là “kim chỉ nam” giúp các em mỗi ngày một nhìn rõ hơn về chân trời đang chờ đón phía trước.Cùng xem chi tiết về hành trình chiêm nghiệm của các em học sinh cùng đội ngũ Nhà giáo dục tiên phong nhé!
Ban đầu, các em học sinh còn bỡ ngỡ, chưa thực sự hiểu biết ơn là gì. Hai từ ấy nghe quen thuộc, đọc qua là hiểu, nhưng để biến lòng biết ơn thành một thói quen trong cuộc sống lại là một thử thách. Biết ơn là sự chiêm nghiệm những điều giản dị thường ngày, để từ đó trân trọng hơn hiện tại. Và dần dần, học sinh chương trình STEM tại Hồng Ngự đã bắt đầu cảm nhận được điều đó – biết ơn không phải thứ gì xa lạ, mà là giá trị vốn có trong mỗi em. Thầy cô chỉ là người tưới tẩm, giúp hạt giống ấy có điều kiện nảy mầm và phát triển.
(Chia sẻ của bạn Nhi Phụng – Fellow Chương trình Giáo dục STEM, khóa 08)
Trong lớp GDKN có 1 bạn nhỏ, chính xác là bạn rất nhỏ con, so với độ tuổi 14 thì bé con lắm. Bạn rất trầm và ít nói. Bạn không phải là một học sinh khiến cô phải bận tâm quá nhiều trong lớp. Cho đến một hôm, lớp của mình các bạn phân chia nhóm mới cho chủ đề mới. Tất cả các bạn được chọn về nhóm, còn bạn không được nhóm nào chọn cả, chỉ vì bạn là học sinh học không tốt trong lớp. Nhưng ngay lúc đó, mình đều động viên các nhóm: “Ai cũng cần có 1 nhóm, và bạn cũng nên thuộc về 1 nhóm để bạn có thể hoạt động”. Thì bạn đã được chọn. Lúc đấy mình mới bắt đầu để ý đến bạn nhiều hơn. Cũng nhờ bạn nhóm trưởng của nhóm giúp đỡ bạn để bạn có cơ hội được cùng hoạt động trong nhóm.
Mọi người vẫn tiếp tục các buổi học sau đó, cho đến một hoạt động “Vẽ Cây hạnh phúc”, mình khá bất ngờ về chiếc Cây hạnh phúc mà bạn vẽ. Bạn vẽ tỉ mỉ, sáng tạo, và đầy thú vị. Lúc này mình phải thốt lên, “ôi, hóa ra học trò của mình cũng sâu sắc lắm”. Mình để lại feedback cho bạn bằng 1 chiếc note: “Hãy luôn cố gắng học tập, từng chút từng chút một mỗi ngày nhé. Em giỏi hơn những gì em nghĩ”.
Điều khiến mình bất ngờ nhất, chính là buổi học tiếp theo, buổi học thứ 5 của Chủ đề 2 “Quảng bá trường học” của lớp mình. Học sinh cần phải làm việc nhóm trước đó và trình bày sản phẩm của nhóm trước lớp. Nhóm của bạn có 4 người thuyết trình, còn bạn được chọn là người phát quà cho các bạn ở dưới, nếu các bạn trả lời đúng câu hỏi. Buổi học hôm đó, lớp mình đã rất vui. Và bạn cũng vậy! Bạn nhỏ trước khi vào lớp bị ngã rất đau phải xuống phòng y tế để dán băng cá nhân. Nhưng vào lớp học với tinh thần phấn khởi. Lần đầu tiên thấy bạn chạy trong lớp vô cùng vui vẻ, cười tươi. Mình đã vô cùng bất ngờ, và điều bất ngờ tiếp theo sau khi về đọc phần Chiêm nghiệm cuối buổi học. Bạn viết: “Điều em cảm thấy vui nhất: trong các buổi học, buổi học này là buổi học vui nhất. Em cảm thấy vui hơn và tốt hơn…”. Nét chữ nguệch ngoạc của bạn nhỏ, nhưng làm mình cảm thấy ấm áp vô cùng.
Sau buổi học đó, bạn thể hiện 1 tinh thần rất tốt trong lớp học của mình. Bạn cũng viết những điều tích cực vào phiếu chiêm nghiệm. Mình nhận ra rằng, không phải các bạn học sinh không thích học, mà là bạn chưa thấy mình được là một phần của buổi học đó; bạn chưa thấy việc mình học cái đó để làm gì; mình có được thể hiện mình ở trong lớp học đó không… Giống như bạn nhỏ ấy, bạn được ở trong 1 nhóm có các thành viên tích cực, bạn nhóm trưởng biết cách giúp bạn được thuộc về nhóm đó, phân công nhiệm vụ cho bạn. Lớp học là 1 môi trường vui vẻ, an toàn,… Và cách tổ chức lớp học của giáo viên. Tất cả giúp cho từng học sinh 1 cảm thấy mình thực sự có thể học tập và phát triển tại lớp học này.
Điều cuối cùng mình nhận ra sau những buổi dạy tại lớp, mình thực sự rất mong tìm được những phương pháp học tập và quản lý lớp học mà ở đó, tất cả học sinh đều có trải nghiệm thú vị và đa dạng; học sinh được phát huy hết những điều mà các bạn giỏi, các bạn thích. Đúng như cái cách mà Teach For Viet Nam vẫn đang kỳ vọng là sự “công bằng” cho tất cả học sinh.
Đây là câu chuyện nhỏ động lực của mình sau khi kết thúc học kỳ 1, hy vọng cũng sẽ là động lực cho tất cả những fellow đang dạy tại Teach For Viet Nam. Luôn tin tưởng vào học sinh của mình. Và cũng tin vào chính mình có thể làm được nhiều điều tốt đẹp hơn nữa, cho học sinh và cộng đồng của mình.
(Chia sẻ của bạn Thanh Hà – Fellow Chương trình Giáo dục khởi nghiệp Khóa 8)
Những lần thiết kế hoạt động chiêm nghiệm, bên trong mình đều có ít nhiều nghi ngờ. Mình nên đặt câu hỏi gì cho phù hợp đây? Thời gian có ngắn quá không? Phần chiêm nghiệm cuối giờ ở trên lớp, mình thấy chưa hài lòng vì đa phần các bạn hí hoáy ghi nhanh để còn về. Thỉnh thoảng mình mới thu được một vài câu trả lời chất lượng, vậy nên nhìn chung hoạt động này chưa thực sự sâu lắm.
Cuối học kỳ 1, mình dự định thử lại hoạt động chiêm nghiệm với buổi sơ kết, nhìn lại học kỳ. Lần này, nghiêm túc hơn và dành nhiều thời gian hơn. Mình đặt ra 3 câu hỏi:
– Điều con tự hào trong học kỳ vừa rồi?
– Một người bạn mà con thấy biết ơn?
– Điều con muốn làm trong học kỳ 2?
Như thường lệ, lúc đặt ra câu hỏi, mình tò mò không biết các bạn sẽ trả lời thế nào, khả năng trả lời của các bạn tới đâu. Đến khi lên lớp đặt thời gian, bật nhạc và đi vòng quanh, mình mới cảm nhận được bầu khí chiêm nghiệm đang thực sự diễn ra. Không gian lớp học yên ắng khác thường, khi mà tất cả những thành viên nhỏ đều tập trung suy nghĩ, “nhìn vào bên trong” và cắm cúi viết.
Trong lúc các bạn viết, mình bắt đầu nhận được những câu hỏi: “Cô ơi, con biết ơn nhiều hơn một bạn được không?”, “Điều con tự hào nằm ngoài lớp của mình được không?”… Những câu hỏi nhỏ thôi, nhưng là dấu hiệu cho mình biết các bạn thực sự đang suy nghĩ.
Sau khi cả lớp viết và dán lên bảng những chiêm nghiệm của mình, các bạn nhỏ tò mò đi đọc câu trả lời của bạn khác. Mình hình dung trong đầu những câu hỏi: “Chà, không biết bạn này ghi gì ta?”, “Không biết bạn này tự hào điều gì ta?”… Một sự tò mò tự nhiên về người khác trong mối tương quan so sánh với chính mình. Đối với mình, đây là biểu hiện của cách thức tìm hiểu người khác – không gian để học sinh thể hiện sự tôn trọng, ý thức, và gắn kết với nhau trong niềm vui.
Về nhà, mình đem những mẩu giấy chiêm nghiệm ra đọc kỹ hơn. Mình mừng như mở cờ trong bụng, vì qua những câu chữ con con, mình tìm thấy những ý nghĩa thật đẹp nơi các bạn. Những bạn nhỏ cố gắng học tập và đã đạt được thành quả tương xứng với nỗ lực mình. Những bạn nhỏ đã dám thử thách chính mình và giờ đây đã tự tin hơn. Những bạn nhỏ biết yêu mến, biết cảm ơn người khác vì đã giúp đỡ mình. Những bạn nhỏ khao khát cải thiện việc học tập và mong muốn được làm tốt hơn… Tất cả đều là những hạt mầm phẩm chất tốt đẹp, sẽ theo các bạn trên hành trình lớn lên.
À, còn một điều nữa mà hoạt động này giúp mình, đó là soi được vào suy nghĩ của từng bạn. Mình phát hiện ra một số bạn chưa tìm thấy điểm mình tự hào về bản thân, một số bạn có định hướng học tập rất rõ trong học kì 2, trong khi những bạn khác thì chưa rõ lắm… Những dữ liệu chẩn đoán này giúp mình hiểu học sinh và kết nối học sinh tốt hơn, để từng bước đẩy năng lực nhận thức của bạn lên.
Thế là học kì 1 của mình khép lại với khám phá: học sinh của mình có khả năng chiêm nghiệm, nhận thức về bản thân, cần được rèn luyện và phát triển thêm. Đây là một nền tảng, một niềm tin cho mình bước vào học kì 2 với quyết tâm mạnh dạn thử nghiệm hoạt động chiêm nghiệm nhiều hơn.
(Chia sẻ của bạn Ngọc Diệp, Fellow Chương trình Tiếng Anh, Khóa 07)
“Trẻ em phải được dạy cách suy nghĩ, không phải nghĩ gì.” – Margaret Mead
Đó cũng là điều mà mình hướng đến khi cho học sinh lớp mình viết mục tiêu, chiêm nghiệm cuối giờ và làm bài tập về nhà. Ban đầu các bạn còn rụt rè và hay nói rằng “em không biết viết gì”, “em không có mục tiêu gì” hay “em không biết làm”, khi đó việc đầu tiên mình làm là sửa lại từ “không” thành “chưa”, “tụi con chưa biết làm và tụi con sẽ biết làm”. Sau đó tạo một không gian an toàn và thoải mái cho các em đưa ra những suy nghĩ của mình. Ban đầu có thể câu từ còn đơn giản, mục tiêu chưa liên quan, nhưng dần dần sau mỗi buổi học các bạn đã tiến bộ hơn, như việc chủ động viết mục tiêu học tập và trang trí những bài tập chiêm nghiệm. Được đọc những sản phẩm của các bạn nhỏ là một niềm vui sau mỗi buổi dạy, đó là niềm hân hoan khi thấy những thay đổi tích cực, nho nhỏ, đáng yêu và đều đặn.
(Chia sẻ của bạn Khánh Ngọc – Fellow Chương trình Tiếng Anh Khóa 8)
